Łysienie androgenowe – przyczyny, leczenie, doczepianie włosów

Łysienie androgenowe, znane też jako łysienie androgeniczne (AGA – androgenetic alopecia ) jest chorobą przewlekłą. Występuje zarówno u mężczyzn jak i kobiet, chociaż jej przebieg wygląda różnie w zależności od płci. Istnieją skuteczne metody leczenia. Nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty.

1. Objawy łysienia androgenowego
2. Jakie są przyczyny łysienia androgenowego
3. Leczenie łysienia androgenowego
4. Łysienie androgenowe a doczepianie włosów

Objawy łysienia androgenowego

Łysienie androgenowe objawia się osłabieniem, a następnie utratą włosów w określonych częściach głowy. Wynika to z miniaturyzacji i skutkiem tego zaniku mieszków włosowych. Istotne jest to, że postęp i umiejscowienie zmian przebiega w inny sposób u kobiet i mężczyzn.

Łysienie androgenowe u mężczyzn

Łysienie androgeniczne typu męskiego jest najczęstszą przyczyną utraty włosów u mężczyzn. Szacuje się, że do 50. roku życia nawet połowa mężczyzn rasy kaukaskiej ma jego objawy. Utrata włosów jest stopniowa i u panów rozpoczyna się od obszaru czołowo-skroniowego, zakola się pogłębiają, pojawia się również łysienie na wierzchołku głowy.

Etapy postępu choroby opisuje skala Norwooda-Hamiltona.

Łysienie androgenowe u kobiet

Podobnie jak u mężczyzn, łysienie adrogenowe u kobiet objawia się skróconym cyklem wzrostu włosa oraz postępującą miniaturyzacją mieszków włosowych. Lokalizacja zmian jest jednak inna. Zmiany w badaniu trichoskopowym obserwuje się w środkowej części głowy, wzdłuż przedziałka, które rozprzestrzeniają się na cały czubek głowy. Nieleczone łysienie androgrniczne powoduje całkowite wyłysienie w tym obszarze. Co istotne, u kobiet choroba nie prowadzi do łysienia całkowitego, tak jak w przypadku mężczyzn.

Istnieje kilka klasyfikacji łysienia androgenowego typu żeńskiego. Skalę wizualnej oceny jako pierwszy zaproponował E.Ludwig, ale wykorzystuje się również skalę Sinclair oraz skalę Savina.

Jakie są przyczyny łysienia androgenowego

Łysienie androgenowe jest chorobą o podłożu genetycznym, której rozwój jest determinowany wieloczynnikowo. Charakteryzuje się nadmierną reakcją mieszka włosowego na prawidłowe stężenia androgenów (testosteronu).

U osób predysponowanych występuje zwiększona aktywność 5α-reduktazy – enzymu odpowiedzialnego za przekształcenie testosteronu w dużo aktywniejszy metabolit – dihydrotestosteron (DHT). Tworzy on kompleks z receptorem androgenowym zlokalizowanym w mieszku włosowym, który wpływa na ekspresję genów we wnętrzu brodawki włosa.

Zmiany, jakie zachodzą, powodują skrócenie fazy anagenu (faza wzrostu włosa), oraz wydłużenie fazy katagenu (faza przejściowa). Kolejną zmianą jest także migracja mieszka włosowego z głębiej położonej warstwy siateczkowatej skóry do położonej bliżej naskórka warstwy brodawkowatej. Powoduje to słabsze ukrwienie i odżywienie mieszka włosowego prowadzące do wzrostu coraz delikatniejszych i cieńszych włosów, a finalnie do ich zaniku.

Pierwsze objawy łysienia androgenowego u kobiet (przerzedzenie przedziałka) mogą pojawić się już w wieku nastoletnim. Estrogen pełni funkcję ochronną dla wzrostu włosów, dlatego podejrzenie choroby wymaga pełnej diagnostyki hormonalnej. Obniżony poziom estrogenu (wraz ze wzrostem stężenia androgenów) w okresie menopauzy przyczynia się do zwiększenia ilości przypadków tego typu łysienia u dojrzałych kobiet.

Występowanie zaburzeń hormonalnych, choroby endokrynologiczne, zespół policystycznych jajników (PCOS), a także nieprawidłowa gospodarka cukrowa (cukrzyca, insulinooporność) sprzyjają występowaniu łysienia androgenicznego.

Leczenie łysienia androgenowego

Leczenie androgenicznego łysienia jest możliwe i ma na celu zahamowanie postępowania zmian oraz uzyskanie odrostu włosów. Istotny jest czas, dlatego nie warto zwlekać z wizytą u dermatologa lub trychologa, którzy będą mogli rozpoznać rodzaj zmian na skórze głowy. Uzyskanie odrostu włosów na głowie z zaawansowanym łysieniem i całkowitym zanikiem mieszków włosowych nie jest możliwe. Z powodzeniem natomiast można pobudzić mieszki włosowe, które jeszcze są aktywne. Ważne jest aby podejść do problemu holistycznie i w przypadku współwystępowania innych chorób, również je leczyć.

Preparatami przeznaczonymi do leczenia androgenowego typu utraty włosów są m.in:

• Preparaty zawierające minoksydyl (w stężeniu 2% i 5%) – leki dostępne bez recepty w postaci lotionów do stosowania miejscowego. Nie są one skuteczne w przypadku występowania innych typów łysienia, dlatego stosowanie powinno być poprzedzone dokładną diagnostyką. W pierwszym okresie stosowania mogą nasilić wypadanie włosów. Wśród skutków ubocznych wymienia się również podrażnienia i łuszczenie skóry głowy, a także nadmierne owłosienie w niepożądanych miejscach, z którymi miał kontakt płyn. W określonych przypadkach lekarz może zalecić terapię doustną. Terapia musi zwykle trwać 6-12 miesięcy, aby osiągnąć zauważalne efekty.
• Inhibitory 5α-reduktazy – wydawane z przypisu lekarza, stosowane w mniejszych dawkach niż w przypadku leczenia przerostu gruczołu krokowego, jednak skutki uboczne ich stosowania wciąż się mogą pojawić. Ze względu na możliwość uszkodzenia płodu, nie są dopuszczone do leczenia łysienia androgenowego u kobiet w wieku rozrodczym.
• Palma sabałowa – alternatywą dla środków farmakologicznych jest ekstrakt z palmy sabałowej (Serenoa repens), będący naturalnym inhibitorem 5α-reduktazy. W badaniach jej pozytywne skutki były zauważalne po 6 miesiącach stosowania, w dawkach 100-320 mg w zależności od płci. Jej skuteczność jest niższa niż leków, ale nie obserwuje się niepożądanych skutków ubocznych.

Do innych metod stosowanych w leczeniu łysienia androgenowego należą zabiegi:

• mezoterapia igłowa skóry głowy z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego. Zawiera ono m.in. czynniki wzrostu stymulujące procesy komórkowe, m.in. syntezy kolagenu oraz angiogenezy. Mezoterapia odżywia i pobudza mieszki włosowe. Zabieg jest małoinwazyjny, jednak powinien być poprzedzony badaniem morfologii krwi oraz wywiadem lekarskim. Przeciwwskazaniami są choroby autoimmunologiczne, naczyniowe, stosowanie niektórych leków.
• laseroterapia – pomimo że lasery kojarzą się głównie z usuwaniem owłosienia, to przy odpowiednim doborze sprzętu i długości fali świetlnej okazują się skuteczną metodą fotostymulacji mieszków włosowych. Technologia LLLT (Low Level Laser Therapy) jest rekomendowana do stymulacji metabolizmu mieszków włosowych, pobudza mikrokrążenie, działa przeciwzapalnie. Inne rodzaje laserów również posiadają badania potwierdzające ich skuteczność.

Łysienie androgenowe a doczepianie włosów

Łysienie androgenowe może wpływać na samoocenę i stan psychiczny pacjentki. Pierwszymi krokami powinna być rozszerzona diagnostyka w gabinecie trychologa lub dermatologa. Zlecą oni badania, w przypadku innych problemów zdrowotnych pokierują np. do endokrynologa lub innego specjalisty. Wdrożenie leczenia i zatrzymanie postępu łysienia, a także wzmocnienie włosów jest kluczowe.

Jeśli sytuacja zostanie opanowana i lekarz nie będzie widział przeciwwskazań, można przejść do zagęszczenia włosów poprzez doczepienie dodatkowych pasm. Wybór metody i salonu fryzjerskiego są szczególnie istotne w tak trudnych przypadkach. Najmniej obciążającą , a przy tym dyskretną metodą będzie użycie taśm Invisible Hair Tape.

Autor: Anna Bury

Absolwentka Biotechnologii na Politechnice Wrocławskiej oraz Biologii na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu. Od początku kariery zawodowej związana z przemysłem kosmetycznym. Technolog formulacji kosmetycznych, specjalista badań i rozwoju, oraz bezpieczeństwa i regulacji prawnych kosmetyków. Ponad 10 lat doświadczenia zawodowego zdobytego w małych i dużych firmach oraz na licznych konferencjach i szkoleniach.

Bibliografia:

Olszewska M, Rudnicka L. Effective treatment of female androgenic alopecia with dutasteride. J Drugs Dermatol. 2005;4:637–40.
Kasumagic-Halilovic E. Trichoscopic Findings in Androgenetic Alopecia. Med Arch. 2021 Apr; 75(2): 109–111.
R. Sinclair, M. Patel, T.L. Dawson, Jr, A. Yazdabadi, L. Yip, A. Perez, N.W. Rufaut: Hair loss in women: medical and cosmetic approaches to increase scalp hair fullness, British Journal of Dermatology, Volume 165, Issue s3, 1 December 2011, Pages 12–18,
Leila Asfour, MBChB BSc MRCP (Derm), William Cranwell, MBBS(Hons), BMedSc(Hons), and Rodney Sinclair, MBBS, MD, FACD: Male Androgenetic Alopecia.